Warmte uit de aardbodem en het bodemwater is een duurzame vorm van energie. Afhankelijk van de diepte heet het aardwarmte of bodemwarmte. Aardwarmte is in Nederland moeilijk bereikbaar en daardoor erg duur. Bodemwarmte is wel bereikbaar en wordt gebruikt als woningverwarming onder meer in nieuwbouwhuizen.
Duurzame energie van bodemwarmte wisselaars
Aardwarmte en bodemwarmte zijn milieuvriendelijke alternatieven voor het stoken van gas en kolen. Bodemwarmte halen we tot 100 meter diepte uit de bodem, en wordt gebruikt voor verwarming van woningen, gebouwen en bijvoorbeeld kassen. Het water in de aardbodem op 20 tot 300 meter diepte is geschikt voor warmte-uitwisseling: we kunnen het oppompen, vervolgens warmte erin stoppen (in de zomer) of eruit halen (in de winter) en dan weer terugpompen. Ook dit heet bodemwarmte.
Er zijn verschillende technieken waarmee de natuurlijke energie in de bodem kan worden benut:
Open systemen (warmte-koudeopslag) en gesloten systemen (bodemwarmtewisselaars)
Gesloten systemen=Bodemwarmtewisselaars
Gesloten systemen werken in grote lijnen hetzelfde als open systemen (warmte-koudeopslag), alleen wordt er geen grondwater verpompt. Water met een niet-giftig antivriesmiddel wordt door bodemlussen (twee tot vier per huis) gepompt om warmte of koude aan de bodem te onttrekken. Gesloten systemen worden meestal per huis aangelegd, maar een collecief systeem voor een appartementencomplex of meerdere woningen kan ook. Er bestaan horizontale en verticale bodemwarmte wisselaars.
Horizontale bodemwarmte wisselaars
Horizontale bodemwarmte wisselaars zijn gemakkelijk aan te leggen, maar beslaan wel een relatief grote oppervlakte. Hoe groot dit oppervlak is, hangt af van de warmtevraag en de bodemgesteldheid. Over het algemeen is er meer ruimte nodig dan beschikbaar is bij compacte nieuwbouw.
Verticale bodemwarmte wisselaars
Verticale bodemwarmte wisselaars beslaan vrijwel geen (horizontale) oppervlakte. Ze worden geplaatst tot op een diepte van 20 à 50 meter. Diepte en aantal wisselaars zijn afhankelijk van factoren als capaciteit van de warmtepomp, bodemgesteldheid en beschikbare ruimte. De inzet van gesloten systemen blijft in Nederland achter ten opzichte van andere Europese landen. Door onze bijzondere bodem met veel geschikte grondwaterlagen, en door bewuste stimulering, ligt in Nederland de nadruk op grote open systemen met grote vermogens. Er is echter inmiddels voldoende ervaring met gesloten systemen en er zijn diverse leveranciers.